كاربرد گرافيك در رسانهها؛ آشنایی با گرافیک خبری – قسمت اول
گرافیک خبری، نوعی گرافیک اطلاع رسان است که با پایبندی به اصول روزنامه نگاری، به گزارش ديداري یک خبر می پردازد. تفاوت بین گرافیک خبری و اطلاع رسان، در محتوا و سرعت زمان ارائة آنها و نیز در تفاوت بین خبر و اطلاع نهفته است. گرافیک خبری می تواند حجم زیادی از اطلاعات مربوط به یک خبر را در فضایی محدود، با جذابیت ديداري زیاد، امکان درک و فهم ساده و سریع، با توان عینیتبخشی و باورپذیری بسیار ارائه كند.
كاربرد گرافيك خبري در رسانهها
بهرغم استفاده فراوان از این نوع گرافیک در رسانه های بزرگ جهان، از آن، به شکلی محدود در ایران بهره گرفته می شود. این مقاله، با هدف بررسی مشکلات و عوامل مؤثر در کاربرد گرافیک خبری در رسانه های ایران بهویژه رسانه های برخط با استفاده از روشهاي توصیفی (پیمایشی و مصاحبه) به پنج عامل بازدارنده در مسیر کاربرد این نوع گرافیک در ایران دست یافته است که عبارتاند از: هزينة نسبتاً بالای تهيه و توليد گرافيك خبري، آشنايي كم مديران رسانه ها با این نوع گرافیک، تسلط و تجربة محدود طراحان گرافيك ايران در حوزة گرافيك خبري، محدوديتهاي فني و مخابراتي (به ويژه محدوديت پهناي باند) برای دسترسی مخاطبان به گرافیک خبری در رسانه های برخط و محدوديت در توليد و پشتیبانی از نرم افزارهاي گرافيكي فارسی زبان (به سبب نبود گروه حرفهای براي توليد اين نرم افزارها).
پیکسیل می کوشد تا با ارائه محتوا و مقاله های کاربردی در حوزه گرافیک تخصصی نقش موثری در ارتقای فعالیت های شما داشته باشید. این مقاله در چند بخش تقدیم می گردد و شما به عنوان یک خبرنگار یا مدیر مسئول رسانه می توانید از آن بهره برداری لازم را داشته باشید.
گرافیک خبری، نوعی گرافیک اطلاع رسان است که با پایبندی به اصول روزنامه نگاری، به گزارش ديداري یک خبر می پردازد. تفاوت بین گرافیک خبری و اطلاع رسان، در محتوا و سرعت زمان ارائة آنها و نیز در تفاوت بین خبر و اطلاع نهفته است. گرافیک خبری می تواند حجم زیادی از اطلاعات مربوط به یک خبر را در فضایی محدود، با جذابیت ديداري زیاد، امکان درک و فهم ساده و سریع، با توان عینیتبخشی و باورپذیری بسیار ارائه كند.
بهرغم استفاده فراوان از این نوع گرافیک در رسانه های بزرگ جهان، از آن، به شکلی محدود در ایران بهره گرفته می شود. این مقاله، با هدف بررسی مشکلات و عوامل مؤثر در کاربرد گرافیک خبری در رسانه های ایران بهویژه رسانه های برخط با استفاده از روشهاي توصیفی (پیمایشی و مصاحبه) به پنج عامل بازدارنده در مسیر کاربرد این نوع گرافیک در ایران دست یافته است که عبارتاند از: هزينة نسبتاً بالای تهيه و توليد گرافيك خبري، آشنايي كم مديران رسانه ها با این نوع گرافیک، تسلط و تجربة محدود طراحان گرافيك ايران در حوزة گرافيك خبري، محدوديتهاي فني و مخابراتي (به ويژه محدوديت پهناي باند) برای دسترسی مخاطبان به گرافیک خبری در رسانه های برخط و محدوديت در توليد و پشتیبانی از نرم افزارهاي گرافيكي فارسی زبان (به سبب نبود گروه حرفهای براي توليد اين نرم افزارها).
رسانه ها همواره در طول تاريخ حيات خود كوشيده اند با بهره گيري از انواع ابزارها و روشها، به ارائة اطلاعات و اخبار اقدام كنند تا ضمن انجام وظايف اصلي خود، موجب جلب و جذب بيشتر مخاطبان را با هدف ادامة بقاي خود فراهم كنند. نحوة ارائة اطلاعات، بسته به نوع رسانه، متفاوت است؛ براي مثال، در رسانه هاي چاپي، از متن، انواع گرافيك، تصويرسازي، عكس و يا تركيبي از آنها به طور ثابت (ايستا) استفاده مي شود.
در رسانه هاي الكترونيكي (غيرشنيداري)، ديجيتال و برخط علاوه بر متن، از انواع فيلم، عكس، گرافيك (ايستا، متحرك و برهم كنشي يا تعاملي)، تصويرسازي (از جمله پويانمايي)، صوت و يا تركيبي از آنها بهره گرفته مي شود. از جمله از ابزارهايي كه رسانه ها براي ارائة اطلاعات و اخبار استفاده می كنند تا حجم زيادي از اطلاعات را بهسادگي، قابل فهم و درك در حداقل زمان، به صورت عيني و با جذابيت ديداري بالا به مخاطبان ارائه كنند، گرافيكهاي اطلاع رسان و خبري هستند. اين نوع گرافيكها كه در رسانه هاي ديجيتال و برخط، از قابليتهاي متحرك و برهم كنشي نيز برخوردارند، اختيار بيشتري به مخاطب براي ارتباط بهتر با گرافيك و دستيابي به اطلاعات و اخبار نهفته در آن ميبخشند.
به رغم استفاده بسيار از انواع گرافيكهاي اطلاع رسان و خبري در رسانه هاي جهان، از اين نوع گرافيكها، به خصوص گرافیک خبری در رسانه هاي ايران و به ويژه در رسانه هاي برخط، استفاده محدود مي شود. به منظور بررسی علل و عوامل مؤثر در این میزان از استفاده گرافیک خبری در رسانه های برخط، به طرح پنج سؤال اصلی اقدام شده که بهطور خلاصه عبارت است: آيا عواملي همچون ميزان هزینه تهیه و تولید گرافیک خبری، میزان آشنایی سردبیران با این نوع گرافیک، میزان تجربه و تسلط طراحان گرافیک بر گرافیک خبری، وجود نرم افزارهای گرافیکـی فارسي زبان برای تولید گرافیــک خبری و فراهم بودن بسترهای فني و مخابراتي، در بهره گيري از این نوع گرافيك در رسانه های برخط ايران مؤثر هستند؟
به منظور پاسخگویی به این سؤالات، در گام اول نیاز است تا مشخص شود الزامات تهیه و تولید گرافیک خبری کداماند؟ اینکه برای تهیه و تولید این نوع گرافیک، چه ترکیب، توان و تخصصی از نیروی انسانی، چه نوع نرمافزارهایی، چه میزان سرمایه (با لحاظ انواع هزینه ها)، چه سطح از توان فنی و مخابراتی و چه نوع نگاه مدیریتی نیاز است؟ برای پاسخ به تمام این سؤالات تلاش شده است تا از روشهاي توصیفی (پیمایشی و مصاحبه) و در کنار آنها از روش کتابخانه ای استفاده شود. در روش پیمایشی جامعة آماری را سردبیران و طراحان گرافیک هفت خبرگزاري و 26 روزنامة سراسری و بینالمللــی فارسی زبانِ خبری، غيرمحلي و غيرتخصصی با نسخه های اینترنتی فعال در ايران تشكيل می دهند. روش نمونه گیری در انتخاب خبرگزاريها، روش تمامشماري و براي روزنامه های برخط، روش سیستماتیک (با استناد به رتبه بندی روزنامه ها در پايگاه الکسا (Alexa) و تعیین 10 روزنامه برتر در سه بار مراجعه به پايگاه مذکور در سه تاریخ مختلف) است.
بر اين اساس، تعداد افراد نمونه را 34 نفر از طراحان گرافيك و سردبيران فعال در10 روزنامه برخط و هفت خبرگزاري تشكيل می دهند. در گردآوري اطلاعات نيز، از ابزار پرسشنامه و براي استخراج و تجزيه و تحليل داده ها نيز از نرمافزار اس.پي.اس.اس (SPSS) و روش توصيفي استفاده شده است. در روش مصاحبه نیز، علاوه بر روش مصاحبة الکترونیکی (با تهیه و ارسال سؤالات مصاحبه از طریق پست الکترونیکی برای افراد نمونه) از مصاحبه های تلفنی و حضوری نیز استفاده شده است. در روش اخیر، جامعة آماری را 100 نفر از صاحبنظران، مدیران و طراحان گرافیک خبری و اطلاع رسان فعال در رسانه های بزرگ جهان (مانند یو. اس. اِي. تودی، رویترز، نیویورک تایمز، واشنگتن پست، الماندو و… که امکان دسترسی به پست الکترونیکی آنها فراهم بوده) و نیز برخی طراحان گرافیک اطلاع رسان و خبری در ایران تشکیل داده اند. بر این اساس، افراد نمونه را 40نفر (32 نفر خارج و 8 نفر داخل ايران) از جامعة آماری مذکور تشکیل می دهند که با روش نمونه گيري در ـ دسترس انتخاب شده اند. برای استخراج این اطلاعات، پس از ترجمه پاسخها از زبانهای مختلف انگلیسی و اسپانیایی، به تجزیه و تحلیل مقایسه ای آنها به روش توصیفی اقدام شده است.
در تبیین پیشینه این پژوهش، با تأکید بر اینکه پژوهشی خاص گرافيكهاي خبری و اطلاعرسان مورد استفاده در رسانه های برخط یافت نشد، می توان از دو پژوهش با تمرکز بر گرافيكهاي خبری و اطلاع رسان مورد استفاده در رسانه های چاپی یاد کرد که عبارتاند از: پایاننامه ای (به زبان فارسی) با عنوان تحلیل محتوای روزنامه های همشهری، جـام جم، مردمسالاری و رسالت از نظر گرافیک خبری و اطلاع رسـان و پایان نامه ای (به زبان ایتالیایی) با عنوان گرافیک اطلاع رسان ابزاری برای ارتباطات اجتماعی.
- نوشته: مريم سليمي / دكتر اميرمسعود اميرمظاهري
- منبع: دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها
پایان قسمت اول – ادامه دارد…
