پیکسیل : گرافیک پوستر و اصول آن علمی تا حدودی نظری و بسیار تجربی است که جز با به کار بستن اصول طراحی گرافیک پوستر نمی توان بدون شناخت عناصر کافی موفق بود. طراحان گرافیک از پیچیده ترین موضوعات گرافیکی را گرافیک پوستر می دانند که ما در این مقاله سعی دارم به طور گذرا به آن اشاره داشته باشیم.

ماهیت گرافیک پوستر و کاربرد آن
گرافیک پوستر را به « فشارسج رویدادهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی» تعبیر کرده اند و نیز پدیده ای که آیینه ومداخله گر فعالیتهای نظری و عملی انسان می باشد و خلاصه بُعدی از انسان که حیات یافته است را نشان میدهد. پوستر می خواهد توجه ما را به پیامی جلب کند، محصولی را معرفی کند، ما را به فعالیتی تفریحی دعوت کند و یا به مبارزه ای تبلیغی فرا خواند.

برای انجام این کارها، باید طیف وسیعی از مردم پوستر را ببینند، و از این رو باید پوستر در گسترة وسیعی در معرض دید عموم قرار گیرد، این امر نیازمند تعداد زیادی کپی از پوستر است.
«از یک سو پوستر، محصولات و تولیدات اقتصادی و صنعتی را معرفی می کند و از سوی دیگر نیازها و تقاضاهای مصرف کننده را به نمایش میگذارد.

گرافیک پوستر، اطلاعات را با توجه به سطح فرهنگی جامعه ارائه می دهد و نگاه درونی و ژرفی را به ذهنیت توده مردم امکان پذیر می سازد. پوستر، اطلاعاتی را درباره شرایط سیاسی نمایندگان حکومت، مسائل و مشکلات اصلی مالی مرتبط با مردم و نیز راه حل های قراردادی یا پیشرو برای آن مشکلات عرضه میکند.»
همچنین پوسترهای آگاهی دهنده فرهنگی، بهداشتی هنری و سایر موارد دیگر نیز در سطح جوامع به چشم میخورند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارا می باشند. اما کاربرد پوستر به ارتباط بین تولیدکننده و مصرف کننده، هشداردهنده و هشدارشونده و بطور کلی اطلاع دهنده و اطلاع گیرنده محدود نمی شود، بلکه پوستر باید حس زیبایی شناختی بیننده را نیز بهبود بخشد .

از این رو در بالابردن سطح سلیقه و آگاهی مردم هم سهیم است. پوستری که در همه جا نمایش داده می شود، تقریباً به عنصری تبدیل می شود که محیط بصری اطراف ما را شکل می دهد. این وسیله کمک آموزشی که عموماً ترکیبی است از طراحی حروف مناسب و تصاویر چشمگیر و تأثیرگذار، یک عنصر تبلبیغاتی هنری برجسته محسوب می شود که کارکردی خاص و یگانه در کلیت رسانه های ارتباطی دارد.

طراحی گرافیک پوستر
عامل محرک در بوجود آوردن و خلق کردن اشکال مختلف بصری نیاز انسان است، که بعضی از آنها ساده و بعضی عالی تر و معنوی ترند.بعضی از آثار صرفاً برای ثبت و ضبط یا تعیین هویت اشخاص و مکانی پدید می آیند.

یک پدیدة بصری می تواند ناقل خبر باشد، ناقل پیامی ویژه و یا احساسی خاص باشد که این عمل بصورت ناخودآگاه و غیرمستقیم به شکل محصول فرعی در کنار استفاده از پدیده های بصری، صورت می گیرد و یک رسانة بصری می تواند نقشهای مختلفی را ایفا کند.
در طول تاریخ بشر، این ارتباطات بسیار ابتدایی بود و وسیله ای را که امروز می تواند کار کنده کاری در معابد و کلیساها را بآسانی و با تنوع بیشتر انجام دهد پوستر است. یکی از دلایل ماندگاری پوستر در زمان حاضر و عصر ارتباطات الکترونیکی کاربرد یگانة آنست. یعنی حتی جائیکه ماهواره ها کاربردی نمی توانند داشته باشند پوستر می تواند پیام رساننده باشد.

گرافیک پوسترهایی که برای حفاظت از میراث فرهنگی بشر هر ساله چاپ می شوند، می توانند اهداف فرهنگی بزرگی داشته باشد.

توجه به پوستر بعنوان وسیله ای برای پیشبرد اهداف اجتماعی و قدرت کاربرد آن در جامعه بسیار مهم است و گرافیست بیش از هر هنرمند دیگری با رشته هنر مردم و محیط آنها سروکار دارد. طراحی مناسب در این زمینه در بالا بردن آگاهی اجتماع نقش مؤثری را ایفا می کند.
«تصویر و نوشته دو عنصر اصلی پوستر هستند و شخصیت وجودی آنرا مطرح می کنند، عنصر تصویر نقش اول و اساسی دارد و زبان اصلی پوستر است.

بطورکلی پوستر با تصویر ساخته میشود موقعیت پوستر بستگی به چگونگی و طرز بیان تصویری آن دارد و طرز بیان تصویری پوستر به توانایی هنرمندانة طراح بستگی پیدا می کند. نقش سایر همکاران طراحی گرافیست چون مدیر هنری، عکاس ، نقاش و اجرا کار و نویسنده شعار وغیره فقط در حد رساتر کردن خلاقیت طراح است.
نقش نوشته در پوستر،در نهایت دقیق کردن هدف تصویر و پیام آن است و طراح به نوشته بعنوان یکی از عناصر تصویری ترکیب بندی اثر خود نگاه میکند و جای آنرا طوری تعیین می کند که بطور دائم نوشته به تصویر وتصویر اشاره به نوشته نماید. شیوة خوشنویسی نوشته( انتخاب شیوه قلم حروف) بوسله طراح تعیین می شود وباید هماهنگ با فضای تصویر باشد.

طراح این مهم را باید با پختگی و تجربه انجام دهد تا ضمن آنکه استقلال وظرایف خوشنویسی حفظ می شود، خود یکی از عناصر هماهنگ ترکیب بندی کلی پوستر گردد.

ترکیب دو عنصر نوشته و تصویر باید طوری باشد که تصویر حرف بزند و نوشته تصویری باشد و ایجاد چنین موقعیتی بستگی کامل به کارآیی فنی و تجربی وخلاقیت طراح دارد.»
گرافیک پوستر صفحات چاپ شده یا دست نوشته ای است که برای هدف مشخص طراحی شده و روی دیوار یا جاهای مخصوص یا محل عبور و مرور مردم نصب می شود.

گرافیک پوستر صفحه ای حاوی تصاویر و نقوش و کلمات که برای آگاهی دادن، پیام رسانی و تبلیغ ایده مورد استفاده قرار می گیرد.

گرافیک پوستر وسیله ای برای ارتباط بین پیام دهنده و پیام گیرنده است. اهمیت این وسیله بیشتر از این جهت است که در کوتاهترین زمان و در عین اختصار بیشترین پیام و تأثیر را روی تعداد زیادی بیننده برجای می گذارد.

برای رسیدن به هدفی که پوستر به آن منظور طراحی می شود. طراح باید چهارچوب امکانات این وسیله را بشناسد.

قطع گرافیک پوستر، انتخاب رنگ، عناصر تصویری، شیوة طراحی، عکاسی، انتخاب خط، نوع کاغذ و چاپ و محل نصب و قرارگیری پوستر مواردی هستند که طراح پوستر باید مدنظر داشته باشد تا بتواند به بهترین وجه پیام موردنظر خود را به مخاطبانش انتقال دهد.

مهمترین چیزی که در برخورد اول نظر تماشاچی را جلب می کند اندازه یا قطع پوستر است.طراح باید در رابطه با موضوع، محل نصب پوستر و قطع مورد نظرش را انتخاب کند، زیرا اندازه پوستر در دیده شدن آن اهمیت ویژه ای دارد.

پوسترها معمولاً در جاهایی نصب می شود که ابعاد بزرگی دارند مثل دیوارها، تابلوها، پانلهای بزرگ مخصوص نصب پوستر و غیره ….. برای همین اندازة آن باید طوری باشد که در میان بقیة عوامل محیطی و عناصر تصویری و پوسترهای دیگر کاملاً دیده شود. اندازة، عمومی پوستر و می باشد و بعضی اندازه های و و نیز دیده می شود.
طراح بایددر یکی از قطع ها و اندازة مناسب بطوریکه در ارتباط با موضوع آن باشد، پوستر را طراحی کند بعد از اندازه مهمترین عاملی که جلب توجه میکند، رنگ است. رنگ مهمترین عنصر بصری از نظر بار احساسی و عاطفی است. بنابراین دارای نیروی ویژه ای در انتقال اخبار بصری است.

رنگ نه فقط دارای معانی رمزی هست بلکه وسیله ای بصری در اطلاع رسانی است.

افراد هر یک به فراخور نوع شخصیت خود دارای سلیقه های شخصی در انتخاب رنگ هستند. ولی برغم اهمیت رنگ عوامل محیطی نیز مهم هستند بطوریکه مکان نصب پوستر را هنگام انتخاب رنگ باید در نظر داشت و پیام و رنگ بکارگیری آن باید متناسب با موضوع باشد و اهمیت دارد.

مثلاً پوستر با زمینة سبز در شهری مثل شمال ایران توجه را دیرتر جلب می کند تا همان پوستر با رنگ نارنجی یا قرمز.
پوستر با زمینة سفید در میان پوسترهای شلوغ دیگر در روی دیوارها تماشاچی بیشتری دارد. رنگ درواقع حاوی اخبار و اطلاعات زیادی هست و از این جهت برای طراحان پوستر اهمیت دارد. رنگهای پرزرق و برق ما را آشفته می کند و رنگ های ملایم برای ما خوشایند هستند.
هر پوستر تاریخ مصرف مشخصی دارد و باید در زمان محدودی پیام خود رامنتقل سازد.

جای مناسب و دائمی برای نصب پوستر، میزان تأثیر آن را بر ذهن بیننده زیادتر می کند.

اگر هر پوستری محدودة مستقلی برای نصب داشته باشد کمتر تحت تأثیر شکلها و رنگهای اطراف خود قرار می گیرد و پوستر مستقل تر است و عملکرد بهتری دارد. بیشتر پوسترها دارای حاشیه ای سفید هستند تا بمنزلة قابی بحساب آید و تأثیر زیاد در جدا شدن آن با فرمهای دیگر داشته باشد.

ارتفاع نصب پوستر باید مناسب باشد بطوریکه از نظر زاویة دید مشکل نداشته باشد.
نوشته و متن پوستر باید خوانا و با رنگ جدا از زمینه نوشته شود تا از فاصلة دور نیز قابل تشخیص باشد، ترکیب بندی و تقسیم بندی فضاها نیز باید متناسب با موضوع باشد و طراح آنها را درنظر بگیرد.

مولر بروکمان که خود پیشروان طراحی گرافیک مکتب سوئیس بود، ویژگیهای پوستر را اینگونه توصیف می کند:

« پوستر باید از نظر بصری خوانا و گویا باشد و پیام آن برای بیننده قابل فهم باشد و توجه و علاقه بیننده را به خود جلب کند. طراحی ابداعی و نو داشته باشد تا بدین ترتیب کنجکاوی مخاطب را برانگیزد.
پوستر باید با استفاده از کمترین ابزارهای ترسیم و بصورتی متمرکز، حداکثر جلوه بصری را پدید آورد.» شکلها و فرم مورد استفاده در پوستر باید حتی الامکان با ابعاد بزرگ باشد تا از فواصل دور هم برای افراد، قابل استفاده باشد و امکان دیدن و تشخیص آن برای بیننده وجود داشته باشد.

طراحی پوستر باید بگونه ای باشد که از طریق ایجاد ارتباط جدید، بین بیننده با یک عنوان جدید با یک محصول جدید بطور پایدار در ذهن وی جای گیرد.
موضوع پوستر باید به روشنی و صراحت بیان شود واین کار را طراح، باید با استفاده از رنگ ها و شکلهای چشمگیر و جذاب انجام دهد. استفاده از شکلهای واضح و روشن و در اندازه های بزرگ موجب می شود تا پوستر از فاصله دور هم قابل دیدن باشد.اجرای دقیق و صحیح اجزاء پوستر می تواند موجب تقویت و تشدید قدرت بیانی پوستر شود.
علاوه بر این تمامی عناصر پوستر باید در ارتباطی منطقی با هم و با تناسبی زیاد در ترکیب بندی کلیت پوستر نمایش داده شوند تا بدین ترتیب بیشترین تأثیر و جلوه طراحی پدید آید.
عناصر پوستر باید با نظم و آرایش مطلوب و بصورت موزون( ریتمیک) انتظام داده شوند.عناصر شکلی نیز باید ترکیبی زیبا بوجود آورند که همه برای بیننده جذاب باشد و هم بآسانی قابل درک و فهم باشد. ترکیب بندی مورب وسایل میتواند جلوه ای پویا به پوستر ببخشد. چنین جلوه ای را همچنین می توان با انتظام هماهنگ و موزون عناصر پدید آورد.

عناصر افقی و عمودی شکل اگر موزون ترکیب بندی شوند، می توانند فرم ایستا و باثباتی پدید آورند. اگر تأکید بصری بر مرکز پوستر باشد تأثیر بهتر و بیشتری خواهد داشت. زیرا در این حالت بدلیل اینکه شکل به نظر معلق و شنارو به نظر میرسد، جلوه آن سبک تر و زیباتر خواهد شد.
اگرحروف و تصویر برروی هم قرار گیرند، بعنوان نمونه اگر نام تجاری یک محصول برروی شکل آن محصول قرار گیرد انسجام تصویر بیشتر خواهد شد، حال اگر از عناصر و فرمهای شفافی استفاده شود که برروی هم قرار می گیرند، می توان به پوستر جلوه ای پویا و سرزنده بخشید و به آن عمق داد.
البته باید به این مسئله توجه کردکه انسجام و گویایی تصویر با شلوغی تصاویر و نوشته ها از بین نرود و مثلاً برای قراردادن نام تجاری محصولی برروی شکل آن هیچگونه الزامی در کار نمی باشد و فقط در صورتی این کار مناسب است که یا جلوه بصری کار را افزایش دهد و بر زیبایی کار بیفزاید و یا باعث جلب توجه شدید افراد شود و همچنین فضای مناسبی برای این کار نیز موجود باشد.

درواقع با طراحی های جدید و مدرن امروزی به این نتیجه می رسیم که حتی برای یک تبلیغ فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و حتی تجاری، لازم نیست خود محصول و یا موضوع اصلی به تصویر کشیده شود، بلکه اشاره ای به آن می تواند پیام یک پوستر را به خوبی انتقال دهد.
علاوه بر شکل، رنگ نیز نقش مهمی در جلوه بیانی پوستر ایفا می کند.

رنگ بعنوان یک نماد می تواند بر تأثیر اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی موضوع تأکید کند. نحوة استفاده از رنگ مثلاً برای نمایش موضوع پوستر متفاوت می باشد. این به آن معنا است که موضوع پوستر، با نحوة انتخاب رنگ رابطه مستقیم دارد.
رنگ با ایجاد ریتم بصری یا خلق جلوه های چشمگیر، میتواند در جلوه نهایی پوستر تأثیر تعیین کننده داشته باشد.همچنین رنگ بعنوان یک ابزار بیان شرایط روانی و یا یک وسیله ارتباطی، میتواند مورد توجه طراح باشد.

بعلاوه گاه طراح با استفاده خاص از رنگها، میتواند از آن بعنوان عاملی برای ایجاد ارتباط و پیوستگی بین یک مجموعه پوستر بهره ببرد.